Başak KAHRAMAN - ^LEVANTEN EVLERİ^ ve ^TÜRK EVLERİ^ Anlam , Yaşayış Ve Kültür Farklarının İncelenmesi

TOROS ÜNİVERSİTESİ GÜZEL SANATLAR TASARIM VE  MİMARLIKFAKÜLTESİ

ICM401-İNSAN VE MEKAN İLİŞKİSİ DERSİ ARAŞTIRMA ÖDEVİ

Yürütücü: Sait Özkal YÜREĞİR

Tarih: 2 EKİM 2018

^LEVANTEN EVLERİ^ ve ^TÜRK EVLERİ^ Anlam , Yaşayış Ve Kültür Farklarının İncelenmesi

Hazırlayan: Başak KAHRAMAN/152010034

LEVANTEN:
Levanten kelimesi, Fransızcadan gelen "Levant" kelimesinden türemiştir. Anlamı "Levantlı" dır. Levant ise Fransızca "doğmak" anlamına gelen "lever" kelimesinden türemiştir. Günümüzde daha çok Suriye, Lübnan, Ürdün ve İsrail için kullanılsa da, eskiden anlamı "İtalya'nın doğusundaki Akdeniz" olarak daha geniş bir coğrafyayı belirtiyordu. Levanten tabiri bu ikinci tanımı baz alır.
Mersin'de yüzlerce Levanten izi vardır. Yaşayan levantenler, kiliseler, taş binalar, mezarlıklar bunların başını çeker. Mersin'de genel itibariyle Çamlıbel ve Uray semtlerinde otururlar. Tabi Yenişehir ve Mezitli ilçelerine taşınanlar da olmuştur.

TÜRK EVLERİ:

Tarihi sürecine kısaca değinilen ve Anadolu’ya gelinceye kadar ciddi bir kentleşme olgusuna sahip olmayan Türklerin ilk sağlıklı yerleşim yerleri Anadolu da kurulmuştur. Daha sonra da Doğu Avrupa ve Balkanların ele geçirilmesiyle Bulgaristan, Yugoslavya ve Yunanistan da benimsenmiş ve bu alanlarda da kökleşmiştir.

Türk Evlerinde Plan Tipleri

a) Sofasız Plan Tipleri

b) Dış Sofalı Plan Tipleri

c) İç Sofalı Plan Tipleri

d) Orta Sofalı Plan Tipleri

Türk Evleri esasen tek katlıdır. Değişik faktörlerle kat adedi birden fazla olsa bile esas kat daima tektir. Bu esas kat, birkaç katlı evlerde mutlaka en yukarıdaki kattır. Kırsal kesimde, bahçe içinde ve serbest yerleşim alanlarında tek katlı, şehir içinde, dar ve sıkışık alanlarda ise iki ve üç katlıdır. Yaşama katı, hava, güneş ve manzaradan yararlanması için son katta düzenlenmekte, zemin kat ise daha çok giriş avlusu, iş evi, kiler, ambar, samanlık, ahır olarak değerlendirilmektedir.

a)      Sofasız Plan Tipleri: Türk Evlerinin en ilkel olanıdır. Erken dönem Türk evlerindendir. Odaların birbirleri ile ilişkileri yoktur. Her odaya dışarıdan girilir. Bu türler genellikle bahçe kapısı ve bahçe duvarları ile korunan iç avlulu, ön bahçeli veya yan bahçeli evler için söz konusudur. Anadolu’nun orta, güney ve doğu bölgelerinde uygulanmıştır

b)     Dış Sofalı Plan Tipleri: Türk evinin ikinci türüdür. Odalar arasındaki ilişkiler SOFA denilen bir ortak mekanla sağlanır. Anadolu’nun kırsal kesiminde, avlulu ve bahçeli evler için pek çok uygulama alanı bulmuştur.

c)      İç Sofalı Plan Tipleri: Geleneksel Türk evinin en yaygın olanıdır. Erken dönem Türk evlerinden sonra gözlemlenmektedir. SOFA odalar arasına alınarak halk arasında karnıyarık diye adlandırılan bir plan tipi ortaya çıkmıştır. Dış sofalı eve nazaran daha muhafazalı olması nedeniyle Anadolu ve Rumeli’nin her iklim kuşağında kullanılmıştır.

d)     Orta Sofalı Plan Tipleri: Bu tip, diğerlerine nazaran daha geç dönem Türk evlerinde uygulanmaya başlanmıştır. 18. ve 19. yüzyıllarda İstanbul’da saray, kasır, köşk gibi orta SOFA çok değişik ve ilginç biçimler almış, böylece ev tasarımına farklı zenginlik kazandırmıştır.

LEVANTEN EVLERİ GÖRSELLERİ

TÜRK EVLERİ PLAN TİPLERİ:  SOFASIZ PLAN TİPİ

İÇ SOFALI PTİPİ

DIŞ SOFALI PLAN TİPİ

ORTA SOFALI PLAN TİPİ:

Sofanın ortaya alınması ile ev planları daha çok kare veya kareye yakın dikdörtgenler haline dönüşmüştür. Binanın dört köşesine dört oda yerleştirilmiş, oda aralarına da merdiven, eyvan, hale, kiler, mutfak gibi servis mekanları getirilmiştir. Sofa önceleri dört köşe iken, zamanla köşeler pahlandırılmış, sekizgen, çokgen, oval veya eliptik şekiller oluşmuştur. Sofanın muhafazalı olması evin iyi ısıtılabilmesine imkan  sağlamış, bu da soğuk bölgeler için tercih sebebi olmuştur.